Als men over lijken gaat. Een kijkje in de wereld die uitvaartzorg heet…

Terug naar Blog

uitvaartzorg BijZonder
wij zijn anders en dichterbij dan u denkt

Een kijkje in de wereld die uitvaartzorg heet…

Hoeveel meldingen heb jij dit jaar al gehad? Hoeveel uitvaarten heb jij het vorig boekjaar gehad?
Je zou denken dat het in de wereld van verlies, rouw en afscheid over gevoel en emotie gaat. Maar niets is minder waar, in werkelijkheid werk ik in een branche die gaat over geld en ego. Over kisten schuiven, omzet draaien en provisie scoren. Succes wordt bepaald door kwantiteit. In de ogen van mijn collega’s bepaalt het aantal uitvaarten dat ik begeleid mijn plaats op de ranglijst van hoe succesvol ik ben. Tenminste hun ranglijst, in hun wereld en dat is niet de mijne.

De uitvaartbegeleiding is hot, vooral als het een tweede of derde loopbaan op middelbare leeftijd betreft en wordt veelal als opleiding door het UWV aangeboden. De uitvaartbranche bestaat aan de ene kant uit de grote maatschappijen / verzekeraars en anderzijds de kleine bedrijven en zelfstandigen. Onderling zijn de verhoudingen niet echt hartelijk, ook niet tussen de kleintjes onderling. Men is als de dood voor concurrentie en bang dat je hun lijken pikt. Ik moet zeggen, deze laatste regel bevat wel 2 echt passende spreekwoorden. Maar plat gezegd, er is broodnijd. Niet omdat de marktomvang afneemt, maar er is juist een grote toestroom van nieuwe dienstverleners is. Opmerkelijk is wel dat de uitvaartbranche in korte tijd van een mannenberoep naar een vrouwenberoep is overgegaan.

Verder veranderd er veel in de uitvaartcultuur. Van “zo heurt het”, naar “alles kan en mag”. Er zijn dus nogal wat veranderingen in de uitvaartbranche. Persoonlijk zeg ik, daar ben ik heel blij mee. Laat de vernieuwing maar komen en de ondernemingen die over hun houdbaarheidsdatum heen zijn vallen vanzelf af. Daar winnen de nabestaanden alleen maar bij. Maar er ontstaat daardoor wel competitie. Slimme marketeers en ondernemers bedenken nieuwe onderscheidende concepten en iedereen dringt om media aandacht. Ik doe daar ook aan mee. Niet voor niets staat deze blog op de sociale media. Maar dat neemt niet weg dat er rouwauto’s zijn met luipaardprint, Drive-through rouwbezoeken, uitvaarders die zich funeral planners noemen, BN’ers die televisiecommercials vol kletsen en schieten apps die het leven voor of na de dood gemakkelijker maken als paddenstoelen uit de grond. Verzin iets, of het is al bedacht en iemand heeft er al een lokaal krantje mee gehaald.

Nieuwkomers worden met argwaan bekeken en weggehoond. Laat ze geen stage lopen, dan krijgen ze geen werkervaring en komen ze ook niet aan het werk. Daarnaast komt keer op keer de discussie terug, moet uitvaartbegeleiding een beschermd worden. Ik vind van wel, dat maakt dat mensen verplicht zijn om een opleiding te volgen en daardoor theoretische kennis hebben van wet- en regelgeving. Maar dat weegt in mijn beleving niet op tegen de aandacht, empathie en begrip. Dit zijn zaken waar het om zou moeten gaan.
Tijden van wisselende marktwerking, turbulentie en een overkill aan ondernemers wakkeren naast de creativiteit ook onzekerheid aan. Want wat als alles voortdurend veranderd, wat is dan je werkelijke toegevoegde waarde, wat is dan je bestaansrecht. Onrust en onzekerheid halen helaas niet het beste bij iedereen naar boven, dat merk ik ook in de uitvaartwereld. Jammer genoeg worden er (gelukkig is het mij nog niet overkomen) dikwijls akelige verhalen verspreid om de positie van de concurrent te verzwakken. Het is pure laster.

En jawel keer op keer komt dezelfde discussie terug: moet uitvaartbegeleiding een beschermd beroep worden? Alles draait om aandacht. Hoe graag ik ook in gesprek ben over de ontwikkeling van het vak, bij deze discussie, zodra die verder gaat dan de theoretische kennis die men opdoet, dan haak ik af. Allereerst omdat de diehards voorstanders de gevestigde slagers zijn die voorstellen om hun eigen vlees te gaan keuren, om daarmee vooral hun eigen business te beschermen. Maar vooral haak ik inhoudelijk af omdat de denkrichting haaks staat op mijn opvatting over toegevoegde waarde in dit vak. En dat is aandacht, empathie, inleving en handelen uit emotie van de nabestaanden en niet uit emotie van de portemonnee.
Één van de voorgestelde maatregelen is namelijk dat een uitvaartbegeleider dan een verplicht minimum aantal uitvaarten zou moeten begeleiden, best een fors minimum. Alsof het gaat om vlieguren van een piloot, of operaties van een hersenchirurg. Kijk dan snap ik dit. Maar laten we eerlijk zijn: bij uitvaartbegeleiding staat er geen leven meer op het spel. Bovendien werkt hogere werkdruk standaardisering in de hand en worden al snel werksjablonen van de plank getrokken en de copy paste uitvaarten worden 13 in een dozijn. Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan?

Als ik zelf in de vervelende situatie zou zitten dat ik voorgoed van een dierbare afscheid moet nemen, nou dan wist ik het wel… Ik wenste mijzelf een uitvaartbegeleider toe met rust in zijn/haar werk, met grote betrokkenheid en dienstbaarheid om er iets prachtigs van te maken. Iemand met aandacht en iemand die iets van mens tot mens wil betekenen. Het zal mij op dat moment een worst zijn of diegene een minimum aantal uitvaarten draait om een “gekocht” keurmerk in het leven te houden. Sterker nog, ik zou kiezen voor een uitvaarder met tijd. Een uitvaarder die dus tijd heeft voor mens zijn en bij drukte een gelijkgestemde collega durft te vragen om een uitvaart over te nemen zodra de kwaliteit door werkdruk in gevaar komt.
De maatstaf in de uitvaartbranche van kwantiteit maakt meteen duidelijk wat er mis is. Er is te veel lege commercie. Kwantiteit is voor niemand van belang, behalve voor ondernemers die hun bestaan en ego ontlenen aan veel business. In plaats daarvan zijn er gelukkig ook initiatieven die wel over kwaliteit gaan, en mens zijn in dit beroep: intervisiegroepen, samenwerkingsverbanden tussen gelijkgestemden, opleidingen die opfriscursussen bieden en verdiepingslezingen. De weg naar betere uitvaartbegeleiding is een weg van verbinding, openheid, aandacht. Van samen in plaats van tegen. Van mens tot mens. Ik weet in ieder geval welk profiel uitvaartbegeleider ik zelf zou bellen, als het zover is.

Deze blog is n.a.v. een schrijven van Susanne Duijvestein

Uitvaartzorg BijZonder
omdat het ook anders kan